مجله بهداشت و ایمنی کار
سال دوازدهم شماره 2 (تابستان 1401)

جاذب های ریز سوراخ یکی از ساختارهایی هستند که امروزه به صورت گسترده مورداستفاده قرار می گیرند. مکانیسم جذب صدا توسط تلفات انرژی ویسکوز در حفرات روی صفحه صورت می گیرد. در این مطالعه خصوصیات آکوستیکی پانل های سوراخ دار غیر مسطح در زاویه مایل به روش عددی موردبررسی قرار گرفت.

این مقاله به بررسی تاثیر شکل ظاهری بر روی عملکرد جاذب ریز سوراخ در فرکانس های پایین (کمتر از 500 هرتز) می پردازد. جهت پیش بینی ضریب جذب این دسته از جاذب ها از روش المان محدود سه بعدی استفاده شد. همچنین نتایج به دست آمده از جاذب های شکل دار با جاذب ریز سوراخ تخت مورد مقایسه قرار گرفت. بعد از صحت سنجی نتایج عددی با نتایج آزمایشگاهی (امپدانس تیوب)، 6 طرح مختلف به عنوان شکل ظاهری صفحات ریز سوراخ در نرم افزار کامسول مالتی فیزیکس نسخه 5.3a تعریف شد.  

شکل دار کردن باعث ایجاد عمق متغیری در پشت صفحه سوراخ دار می شود و همین باعث ایجاد رزونانس در فرکانس های پایین تر می شود. به طور کلی شکل هایی که حالت فرورفته یا مقعر هستند نتایج بهتری نسبت به بقیه طرح ها و شکل تخت دارند و ضعیف ترین نتایج مربوط به شکل های محدب یا برآمده بودند.

شکل دهی موجب ایجاد اختلاف فاز، زاویه دار شدن موج صوتی و همچنین نحوه انعکاسات موج صوتی می گردد و در نهایت باعث تغییر در ضریب جذب می شود.

استفاده از اگزواسکلتون ها به عنوان یک مداخله ارگونومیک نوین جهت کاهش ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی و افزایش عملکرد انسان در انقلاب صنعتی نسل چهارم نمود پیدا کرده است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی استفاده از اگزواسکلتون گردنی هنگام کار در ارتفاع بالای سر از نقطه نظر سطح فعالیت الکتریکی عضلات و میزان ناراحتی درک شده در ناحیه گردن و شانه بود.

در این مطالعه تجربی از 14 شرکت کننده مرد خواسته شد تا وظیفه شبیه سازی شده بستن پیچ و مهره در ارتفاع بالای سر را در دو حالت استفاده و بدون استفاده از اگزواسکلتون گردنی (مداخله ارگونومیکی) و دو زاویه پوسچرال گردن به صورت تصادفی انجام دهند. حین اجرای وظیفه، فعالیت الکتریکی عضلات هدف در ناحیه گردن و شانه با روش الکترومیوگرافی سطحی ثبت می شد. علاوه بر این، در پایان اجرای هر وظیفه، شرکت کنندگان پرسشنامه میزان ناراحتی درک شده را تکمیل می کردند. پردازش سیگنال های الکترومیوگرافی با نرم افزار Matlab 2017b انجام شد و میزان سطح فعالیت الکتریکی عضلات هدف نسبت به حداکثر فعالیت عضلانی نرمال سازی شد. آنالیز داده های با مدل Random intercept mix در نرم افزار STATA 14 انجام شد.  

استفاده از اگزواسکلتون گردنی سبب کاهش معنادار میانگین ناراحتی درک شده در ناحیه گردن و شانه ها شد ولی در ناحیه سایر نواحی، تفاوتی آماری معناداری وجود نداشت. نتایج میانگین سطح فعالیت عضلات استرنوکلیدوماستوید و اسپلینوس کاپیتیس سمت راست و چپ در حین استفاده از اگزواسکلتون گردنی به صورت معنی داری کاهش یافته بودند؛ اما این اختلاف برای عضلات ذوزنقه ای افزایش معنی داری را نشان داد.

استفاده از اگزواسکلتون گردنی سبب کاهش سطح فعالیت الکتریکی عضلات و میزان ناراحتی درک شده در ناحیه گردن شد که علت آن مربوط به توزیع وزن سر و گردن توسط جک نگه دارنده اگزواسکلتون در هنگام خمش رو به عقب گردن بود. در طراحی اگزواسکلتون گردنی برای ناحیه شانه و بازو حمایتی در نظر گرفته نشده بود که دلیل وجود نتایج غیر معنادار در ناحیه شانه ها را توجیه می کند؛ بنابراین استفاده از اگزواسکلتون گردنی با اضافه کردن حمایت بیشتر در نواحی شانه ها می تواند به عنوان یک مداخله ارگونومیکی برای کار در ارتفاع بالای سر توصیه گردد.

تولوین از رایجترین نوع ترکیبات آلی فرار است که سمی بوده و سبب آسیب کبد و کلیه می شود. این ترکیب در بسیاری از صنایع شیمیایی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو حذف تولوین از جریان هوای خروجی صنایع دارای اهمیت است. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، بررسی مقایسه ای نقش کربن فعال دست نخورده و تثبیت شده با باکتری سودوموناس پوتیدا و همچنین بررسی عملکرد سیستم بیوفیلتراسیون باکتری سودوموناس پوتیدا تثبیت شده بر کربن فعال به منظور جذب و تجزیه تولوین از جریان هوا در یک سیستم بیوفیلتراسیون و احیا کربن فعال است.

ابتدا به منظور رشد باکتری، پیش کشت به مدت 24 ساعت بر روی انکوباتور شیکردار با سرعت 150rpm در دمای 30 درجه سانتی گراد قرار گرفت و سپس باکتری ها بر روی کربن فعال قرار داده شدند و عمل تثبیت صورت گرفت. در ادامه 2 ستون با کربن فعال دست نخورده و کربن فعال تثبیت شده با باکتری پر شد. کارایی هر کدام از سیستم ها با حجم بستر، گذر حجمی گاز و تراکم های مختلف از آلاینده در دو سیکل مورد بررسی قرار گرفت. سیکل اول به منظور بررسی میزان کارایی دو سیستم در حذف تولوین و سیکل دوم به منظور بررسی احیای کربن فعال بعد از خاموشی سیستم صورت گرفت. به منظور بدست آوردن مقدار جذب تولوین در سیستم بیوفیلتراسیون، تراکم های مختلفی از تولوین ساخته و به سیستم وارد شد. با نمونه برداری از ورودی و خروجی ستون ها و تزریق نمونه ها به دستگاه گاز کروماتوگرافی مقدار کارایی حذف تولوین در شرایط مختلف مطالعه بدست آمد.   

نتایج تست های آماری نشان داد که افزایش حجم بستر و کاهش گذر حجمی گاز کارایی حذف تولوین را به طور چشمگیری افزایش می دهد. نتایج عملکرد بیوفیلتر نشان داد که حداکثر کارایی کربن فعال دست نخورده و تثبیت شده در سیکل اول به ترتیب معادل %95 و %89 در مدت زمان 14 ساعت بود. کربن فعال تثبیت شده در سیکل دوم توانایی جذب تولوین را با کارایی %81 داشته در حالی که کربن فعال دست نخورده به مراتب کارایی خیلی کمتری از خود نشان داد و این مقدار تقریبا %28 بود. همچنین با توجه به معنی داری در اختلاف میانگین کارایی ها می توان بهترین عملکرد سیستم را در جریان هوای 1 لیتر بر دقیقه، تراکم ورودی 45 پی پی ام و حجم بستر 260 میلی لیتر مشاهده نمود.

کارایی حذف تولوین در کربن فعال دست نخورده در سیکل اول بالاتر از کربن فعال تثبیت شده بود اما در سیکل دوم کارایی حذف کربن فعال تثبیت شده به مراتب بالاتر از کربن فعال دست نخورده بود. که می توان نتیجه گرفت، کربن فعال تثبیت شده توسط باکتری های موجود احیا شده و این عمل طول عمر و ظرفیت کربن فعال را افزایش می دهد.

نانو ذرات اکسید آلومینیوم (Al2O3 NPs) ازجمله پرکاربردترین نانو مواد در صنایع هستند. بااین حال، اطلاعات نسبتا کمی در مورد سم شناسی آن ها در دسترس است. هدف از این مطالعه بررسی سمیت بالقوه نانو ذرات اکسید آلومینیوم و نقش حفاظتی افسنطین بر آسیب های حاصل از نانو مواد بر روی ریه موش های صحرایی است.

در مطالعه تجربی حاضر، 36 سر موش صحرایی به طور تصادفی در 6 گروه قرار گرفتند. موش ها شامل؛ گروه 1 یا کنترل (روزانه 1 میلی لیتر نرمال سالین)، گروه 2 (روزانه دوز 30 میلی گرم بر کیلوگرم گاما نانو آلومینیوم به مدت دو هفته داخل صفاقی)، گروه 3 (روزانه دوز 30 میلی گرم بر کیلوگرم آلفا نانو آلومینیوم به مدت دو هفته داخل صفاقی)، گروه 4 (روزانه دوز 30 میلی گرم بر کیلوگرم گاما نانو آلومینیوم در دو هفته داخل صفاقی و 200 میلی گرم بر کیلوگرم افسنطین به مدت 15 روز به صورت گاواژ)، گروه 5 (روزانه دوز 30 میلی گرم بر کیلوگرم آلفا نانو آلومینیوم به مدت دو هفته داخل صفاقی و 200 میلی گرم بر کیلوگرم افسنطین به مدت 15 روز به صورت گاواژ). گروه 6 (روزانه 200 میلی گرم بر کیلوگرم افسنطین به مدت 15 روز به صورت گاواژ) در معرض قرار گرفتند. در طول دوره آزمایش، علایم بالینی، تغییر وزن بدن، پارامترهای بیوشیمیایی بافت، تغییرات بیان ژن، ضریب وزن ریه، یافته های هیستوپاتولوژی و محتوی غلظت فلز بافت ریه ارزیابی گردید. معنی داری نتایج توسط آنالیز واریانس (ANOVA) به همراه تست توکی تعیین شد.  

بررسی نتایج نشان داد که نانو ذرات اکسید آلومینیوم باعث تغییرات در لیپید پراکسیداسیون، آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز، ظرفیت کل آنتی اکسیدانی و نیتریک اکسید سنتاز القایی در موش های تحت درمان شد. این اختلالات بیوشیمیایی با تغییرات در بیان ژن های اکسیداتیو متالوتیونین-1 و هم اکسیژناز-1 و تغییرات بافت شناسی در ریه تایید شد. مواجهه هم زمان با افسنطین و نانو ذرات اکسید آلومینیوم در موش های صحرایی به طور معنی داری باعث بهبود تغییرات در پارامترهای آزمون گردید (P<0/05).

یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد که فرم گاما نانو ذرات اکسید آلومینیم سمی تر از فرم آلفا هستند که تغییر در اندازه و شکل نانوذره باعث تفاوت در سمیت آن ها شده است. همچنین، گیاه افسنطین می تواند نقش محافظتی در برابر سمیت ریوی ایجادشده توسط نانو ذرات اکسید آلومینیوم در موش صحرایی داشته باشد.

به دلیل وضعیت رشدنیافته مکانیزاسیون، اره موتوری یکی از ابزارهای پرکاربرد در جنگل های ایران است. این ابزار، به واسطه ارتعاشات انتقال یافته از طریق دسته به اعضای بدن، می تواند موجب ایجاد اختلالات ناخواسته (مانند سندرم انگشت سفید) گردد. شناسایی این ارتعاشات می تواند موجب به حداقل رساندن شدت این اختلالات گردد. این مطالعه هدف بررسی تاثیر گونه های مختلف چوب جنگلی (راش، ممرز و توسکا) بر ارتعاشات انتقال یافته به مچ و بازو را دنبال می کند.

آزمایش ها در چهار عملیات شامل برش مقطعی راش، ممرز و توسکا و حالت بدون برش به عنوان تیمار شاهد انجام شد. شتاب ارتعاشات در سه جهت تعریف شده در سیستم مختصات دکارتی در سه نقطه شامل دسته اره موتوری، مچ و بازوی کاربر اندازه گیری شد. با استفاده از داده های حوزه زمان و فرکانس شتاب ارتعاشات، جذر میانگین مربعات (RMS)، برآیند شتاب ارتعاش، انتقال پذیری کلی ارتعاش و شتاب ارتعاش وزن دار شده فرکانسی بر اساس استانداردهای ISO 5349 (2001) و ISO 10819 (2013)، محاسبه شدند. پارامترهای محاسبه شده در نرم افزار SAS مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. 

نتایج نشان داد که تغییر گونه چوب، می تواند به طور معنی داری بر میزان جذر میانگین مربعات شتاب ارتعاش در هر سه نقطه تاثیر بگذارد. مقدار جذر میانگین مربعات شتاب ارتعاش از دسته به سمت بازو روند کاهشی داشت. جالب است که تفاوت های معنی داری در انتقال پذیری ارتعاش در فرکانس های مختلف مشاهده شد. این مطالعه تایید می کند که اندام های بدن ارتعاشات با فرکانس های بالا را بهتر از فرکانس های پایین میرا می کنند.

هرچند که میزان جذر میانگین مربعات در حالت های برش چوب نسبت به نمونه شاهد کمتر است، اما مقدار شتاب ارتعاش وزن دار شده فرکانسی و درنتیجه خطر ابتلا به عارضه انگشت سفید در حالت های برش چوب بیشتر است. همچنین، شتاب ارتعاش در برخی از فرکانس ها (زیر 40 هرتز برای مچ و زیر 25 هرتز برای بازو) حین انتقال، باوجود میرایی معنی دار در ارتعاشات کلی، تقویت شده است.

مطالعات نظری و تجربی زیادی در خصوص ارتقاء عملکرد سیکلون ها انجام شده است. به طورکلی پارامترهای هندسی سیکلون در تعیین عملکرد آن نقش اساسی را بر عهده دارند. لوله خروجی هوا به عنوان یکی از اجزاء سخت افزاری سیکلون، تاثیر قابل ملاحظه ای در الگوی جریان داخلی سیکلون، افت فشار و حتی بازده غبارگیری دارد.

مطالعه حاضر بر روی یک سیکلون مدل استیرمند بازده بالا انجام شد. دو مدل از لوله خروجی هوای سیکلون به گونه ای طراحی و ساخته شد که بتوان آن را به راحتی از سیکلون جدا و مجدد به آن اضافه نمود. درون جداره داخلی لوله هوای خروجی تیغه های مارپیچ (هم جهت و خلاف جهت با جریان هوا) تعبیه شد. فاصله طول گام در تیغه ها معادل 1.5 محاسبه شد. دستگاه مولد غبار، ذرات سیلیس را با غلظت حدود 2.1gr/m3 به درون هوای ورودی تزریق می نمود. از دستگاه شمارنده ذرات برای اندازه گیری غلظت ذرات استفاده شد و با استفاده از یک مانومتر، افت فشار سیکلون قرایت شد. نتایج بازده غبارگیری سیکلون برای سه گروه ذرات کل، PM10 و PM2.5 در حالات مختلف محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت.  

تعبیه تیغه های مارپیچی هم راستا با جهت جریان هوای چرخشی داخل سیکلون باعث افزایش 7.75، 7.33 و 6.75 درصدی در بازده کل،PM10 و PM2.5 شد. نتیجه بازده جمع آوری در حالتی که جهت مارپیچ تیغه ها در خلاف جهت چرخش هوای خروجی بود به ترتیب افزایش 2.6 و 2.33 و 1.5 درصد را نشان داد. اثر تیغه های مارپیچ بر افت فشار در حالت اول (هم جهت) سبب کاهش افت فشار (%2.5 -) و در حالت دوم (خلاف جهت) سبب افزایش افت فشار گردید (%2.03 +). بهترین فاکتور کیفیت نیز مربوط به سیکلون با تیغه هم راستا با جریان بود.

استفاده از تیغه های مارپیچ در دیواره داخلی لوله خروجی سیکلون بخصوص در حالتی که هم راستا با جهت چرخش جریان هوا باشد با افزایش بازده غبارگیری و کاهش افت فشار در مجموع منجر به بهبود عملکرد و کیفیت سیکلون می شود و در حالتی که تیغه های مارپیچ هم جهت با جریان هستند سبب کاهش افت فشار در سیکلون می شود.

شرایط اضطراری شرایطی ناخواسته و غیرقابل پیش بینی است. در این شرایط عملکرد افراد تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که موجب ایجاد استرس می شود. این استرس منجر به تغییرات فیزیولوژیکی شده و می تواند اشتباه در قضاوت یا اشتباهات عملیاتی را افزایش دهد. همچنین واکنش افراد در هنگام وقوع حوادث و شرایط اضطراری، نقش مهمی در کاهش یا افزایش میزان ریسک دارد. عملکرد افراد در چنین شرایطی می تواند بر میزان وقوع خطای انسانی نیز تاثیر داشته باشد. وقوع خطای انسانی در این شرایط می تواند منجر به پیامدهای فاجعه بار و آسیب و خسارات شدید شود؛ بنابراین ارزیابی احتمال خطای انسانی در این شرایط اهمیت زیادی دارد. این مطالعه با هدف ارزیابی خطای انسانی در شرایط اضطراری انجام شد.

مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که در یک صنعت پتروشیمی در استان مرکزی در سال 1398 انجام شد. ابتدا از روش آنالیز سلسله مراتبی فازی (FAHP) برای انتخاب و اولویت بندی شرایط اضطراری موجود در صنعت استفاده شد. جهت ارزیابی خطاهای انسانی در این شرایط پس از تعدیل کردن (Adjust) شرایط اثرگذار بر عملکرد افراد (CPC)، وزن آن ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت با استفاده از روش CREAM فازی، احتمال خطای انسانی در شرایط اضطراری موردمطالعه محاسبه شد.  

نتایج به دست آمده از روش آنالیز سلسله مراتبی فازی نشان داد که نشت هیدروژن از محل اتصالات سیلندر در قسمت سیلندر پر کنی واحد الفین مهم ترین شرایط اضطراری در صنعت موردمطالعه بود. بیشترین وزن نسبی شرایط اثرگذار بر عملکرد افراد در شرایط اضطراری موردمطالعه، مربوط به «شرایط کار» بود (0.256). نتایج ارزیابی خطای انسانی به روش CREAM نشان داد که سطح کنترل تاکتیکی، سطح کنترلی غالب در وظایف موردبررسی بود. وظیفه کنترل عملیات با احتمال 0.0075 بیشترین احتمال خطای انسانی در شرایط اضطراری موردمطالعه را کسب کرد. کمترین احتمال خطای انسانی نیز مربوط به وظایف تیم درمان بود (0.0056).

با استفاده از این روش می توان یک برنامه عملی و کاربردی جهت جلوگیری از وقوع خطای انسانی در شرایط اضطراری و مختص هر صنعت تعریف کرد. در این روش اطلاعات کیفی و کمی می توانند مورد ارزیابی قرار گرفته و همچنین نظر متخصصین و خبرگان در مورد شرایط و وظایف موردبررسی که در هر صنعت، مختص همان صنعت است، نیز در نظر گرفته می شود. با این روش همچنین به خوبی می توان عناصر پراهمیت و داری وزن بالا در بروز خطاهای انسانی را مشخص و اقدامات اساسی جهت کنترل آن ها را برنامه ریزی نموده و در اولویت قرار داد.

میزان بروز شکایات اسکلتی-عضلانی به دلیل استفاده از کوله پشتی در بین دانشجویان افزایش یافته است. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین اطلاعات دموگرافیک و وزن کیف با شاخص ناتوانی گردن، زوایا و وضعیت سر و گردن در بین دانشجویان می باشد.

این مطالعه توصیفی-تحلیلی و مقطعی در بین 80 نفر از دانشجویان که بر اساس معیار ورود و به صورت تصادفی انتخاب شدند، انجام شد. از پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک و شاخص ناتوانی گردن (NDI) جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. به منظور اندازه گیری وزن افراد و وزن کیف به ترتیب از ترازوی دیجیتال معمولی و قلاب دار استفاده شد. با استفاده از روش فتوگرامتری و نرم افزار کینوا، اندازه زوایای شیب سر و شیب گردن و میزان تغییر وضعیت سر به جلو تعیین گردید.  

%65 از دانشجویان وزن کیف بیش تر از 2 کیلوگرم را حمل می کنند. %92.5 از دانشجویان از شدت درد خفیف در ناحیه گردن برخوردار بودند. بین زاویه شیب سر با سن (0.27 - =r) و زاویه شیب گردن با شاخص توده بدنی همبستگی منفی و معنی دار (0.37 - = r) و بین میزان تغییر وضعیت سر به جلو با وزن بدن همبستگی مثبت و معنی داری (0.24 = r) مشاهده شد. همچنین، زاویه شیب سر در بین دانشجویان دختر و پسر و در مقاطع تحصیلی مختلف تفاوت معنی داری داشت. شاخص ناتوانی گردن (0.23 = r) و زاویه شیب گردن (0.26 = r) نیز به طور معنی داری با افزایش وزن کیف افزایش یافت.

بازنگری در وزن استاندارد کیف و رعایت نسبت وزن کیف به وزن بدن و تغییر در سبک زندگی می توانند نقش مهمی در بهبود زوایا و وضعیت سر و گردن و همچنین کاهش شاخص ناتوانی گردن داشته باشند.

جاذب های پانل میکرو متخلخل (MPP) نویدبخش نسل بعدی جاذب های صوتی هستند چراکه از مزایای قابل توجهی نسبت به سایر جاذب های متخلخل برخوردارند. در این پژوهش به بررسی عملکرد صوتی جاذب های میکرو متخلخل ساخته شده از کامپوزیت زیست تخریب پذیر پلی لاکتیک اسید تقویت شده با الیاف طبیعی چوب پنبه (PLA/Corkwood) توسط فناوری چاپ 3 بعدی خواهیم پرداخت.

ابتدا مشخصات ابعادی پارامترهای موثر در عملکرد صوتی جاذب MPP تعیین شد و سپس کلیه نمونه ها به وسیله دستگاه پرینتر سه بعدی Zortrax M200 و به روش مدل سازی ته نشینی لایه های مذاب (FDM) ساخته شدند. ضریب جذب برخورد نرمال نمونه ها با استفاده از لوله امپدانس آکوستیکی مطابق استاندارد ISO 10534-2 در محدوده فرکانسی 64 تا 1600 هرتز اندازه گیری شد. در ادامه اثر 4 پارامتر هندسی شامل قطر حفرات، ضخامت صفحه، میزان تخلخل و اندازه فاصله هوایی بر روی ضریب جذب موردمطالعه قرار گرفت.

بر اساس یافته های این پژوهش، بیشترین مقدار متوسط ضریب جذب صوتی (SACA) مربوط به جاذب SL-MPP 12 با مقدار 0.28 است به طوری که در فرکانس 804 هرتز بالاترین جذب صوتی معادل 0.91 را دارد. یافته های مطالعه پارامتری نشان داد، با افزایش قطر حفرات مقادیر پیک جذب و متوسط ضریب جذب کاهش می یابد. افزایش ضخامت صفحه MPP باعث می شود پیک جذب به سمت محدوده فرکانس های پایین تر حرکت کند. کاهش میزان تخلخل باعث افزایش مقادیر پیک جذب و میانگین جذب صوتی می شود و فرکانس دارای بیشترین جذب نیز به سمت محدوده فرکانس های بالاتر حرکت می کند. همچنین فرکانس تشدید صوتی به عمق فاصله هوایی پشت صفحه بستگی دارد. تغییر در عمق فاصله هوایی از 30 میلی متر به 70 میلی متر فرکانس تشدید را بیش از 35 درصد کاهش داد.

ساخت جاذب های آکوستیکی پایدار با بهره گیری از فناوری چاپ 3 بعدی این امکان را به ما می دهد تا این گونه جاذب ها با کیفیت و سرعت بیشتر نسبت به ساخت با روش های سنتی مانند روش میکس و پرس حرارتی تولید شوند.

امروزه انسان ها مهم ترین و حساس ترین عنصر سازمانی محسوب می شوند و اکثر نظریه پردازان کلید موفقیت سازمانی را مدیریت موثر نیروی انسانی می دانند؛ اما آنچه مسلم است انسان ها ذاتا با هم تفاوت دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت های فردی کارکنان (ویژگی های شخصیتی، عوامل زیست شناختی و جمعیت شناختی) به عنوان عامل پیش بینی کننده بروز رفتارهای ناایمن در یک شرکت توربین سازی بود.

در این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی، برای تعیین رفتارهای ناایمن، ویژگی های شخصیتی، متغیرهای جمعیت شناختی، شاخص توده بدنی و سیستم گروه خونی (BG-Rh) به ترتیب از تکنیک نمونه گیری رفتارهای ایمن (Safety Behavior Sampling)، پرسشنامه فرم کوتاه نیو (NEO-FFI)، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، شاخص BMI و روش مستقیم (cell type) برای تعیین گروه خونی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش 260 نفر از کارکنان یک صنعت ساخت توربین بود. برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد.  

نتایج مطالعه نشان داد که 44.5 درصد از رفتارهای کارکنان از نوع ناایمن بود. نرخ رفتارهای ناایمن مشاهده شده در سالن توربین 2 (15.47 درصد) و سالن توربین 3 (15.43 درصد) بیشتر از سالن توربین 1 (13.59 درصد) بود. رفتارهای ناایمن پوسچر نامطلوب حین کار (11.41 درصد)، استفاده از گوشی موبایل حین کار (7.77 درصد) و عدم استفاده از گوشی حفاظتی (7.32 درصد) بیشترین فراوانی را داشتند. بین بروز رفتارهای ناایمن با مصرف سیگار، BMI، گروه خونی و ویژگی های شخصیتی روان رنجورخویی و توافق جویی رابطه معناداری وجود داشت (0.05 > p) و بین بروز رفتارهای ناایمن با متغیرهای سن، سابقه کار، وضعیت تاهل، نوع شغل، سطح تحصیلات، نوع دپارتمان کاری و ویژگی های شخصیتی برونگرایی، گشودگی و وجدانی بودن رابطه معناداری مشاهده نگردید (p > 0.05). 

با توجه به نقش تفاوت های فردی در گرایش افراد به رفتارهای ناایمن، نتایج این مطالعه را می توان در طراحی شغل و غربالگری پرسنل با توجه به شخصیت آن ها در نظر گرفت و همچنین می توان از آن ها برای انجام مداخلات بهتر برای جلوگیری از بروز حوادث در محل کار استفاده کرد. همچنین توصیه می شود علاوه بر انجام آزمون های روان شناختی، داده های زیست شناختی افراد نیز جمع آوری و ارتباط آن ها با بروز رفتارهای ناایمن در قالب مطالعات طولی و سری زمانی موردتوجه پژوهشگران و کارفرمایان قرار گیرد.

خواب یکی از مهم ترین نیازهای فیزیولوژیک در چرخه شبانه روزی و بخش مهمی از کیفیت زندگی بشمار می رود.  اختلالات خواب، یکی از معمول ترین مشکلات سلامتی در جمعیت های کاری است که می تواند بر عملکرد فیزیکی، ذهنی و توانایی انجام کار افراد تاثیر بگذارد. لذا هدف از این مطالعه بررسی ارتباط اختلالات خواب با شاخص توانایی انجام کار در کارگران شاغل در کارگاه های ساختمانی می باشد.

این مطالعه، توصیفی-تحلیلی و از نوع مقطعی می باشد که نمونه ها به تعداد 220 نفر به روش نمونه گیری تصادفی و از بین کارگران و پرسنل پروژه های ساختمانی انتخاب شده اند. ابزارهای گردآوری اطلاعات در این مطالعه شامل پرسشنامه کیفیت خواب، پرسشنامه شدت بی خوابی و پرسشنامه شاخص توانایی انجام کار می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 و با توجه به اهداف تعیین شده با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و آزمون های تحلیلی شامل آزمون تی زوجی، همبستگی پیرسون، کروسکال-والیس، رگرسیون خطی چندگانه و رگرسیون لجستیک مورد آنالیز قرار گرفتند.  

میانگین سنی، شاخص توده بدنی، ساعت کار و سابقه کاری افراد به ترتیب برابر 8.5 ± 34.2 سال، 2.78 ± 55.58، 1.25 ± 10.5 ساعت و 6.5 ± 12.7 سال محاسبه گردید. میانگین شاخص شدت بی خوابی افراد، شاخص کیفیت خواب پترزبورگ و شاخص توانایی انجام کار افراد به ترتیب برابر 5.35 ± 6.6، 2.43 ± 4.95 و 5.13 ± 42.5 محاسبه گردید. ارتباط بین توانایی انجام کار با اختلالات خواب کاملا معنادار بود. متغیرهای وضعیت تاهل، نوع استخدام و استعمال دخانیات مستقل از متغیرهای شدت بی خوابی و کیفیت خواب، اثر معناداری بر شاخص توانایی انجام کار داشتند، به طوری که مقدار R2 متغیرهای مذکور به ترتیب 0.246 و 0.242 از تغییرات شاخص توانایی انجام کار محاسبه گردید.

هر گونه اختلال در خواب و استراحت می تواند باعث کیفیت نامناسب خواب شده که می تواند توانایی انجام کار شاغلین را به شدت کاهش دهد؛ بنابراین پیشنهاد می شود به منظور افزایش شاخص توانایی انجام کار و درنتیجه افزایش کارایی یک سازمان به برنامه های خواب-استراحت شاغلین توجه ویژه ای گردد.

گاز متان به عنوان یکی از پرکاربردترین گازهای مورد استفاده در صنایع دارای پتانسیل اشتعال پذیری بسیار بالایی می باشد. لذا انجام تمهیدات ایمنی به منظور جلوگیری از بروز حریق این گاز باید در اولویت یک صنعت باشد. هدف از انجام این مطالعه سنجش و تحلیل اثربخشی عملکرد سیستم تهویه موجود بر روی گودال شیر یا ولوپیت های انتقال گاز متان بر اساس استاندارد طبقه بندی فضاهای خطرناک بود.

این مطالعه در یک صنعت تولید فولاد در استان قم در سال 1398 طراحی و اجرا شده است. بخش موردمطالعه شامل ولوپیت های ورودی گاز متان و ولوپیت های توزیع گاز متان در صنعت موردمطالعه بود. ابزارهای مورداستفاده در این مطالعه شامل دستگاه لوله پیتو DELTA OHM مدل DO-2003 برای اندازه گیری سرعت باد، دستگاه گاز سنج متان متعلق به شرکت BW مدل GasAlert Max XTII، پروتکل نشت تاسیسات هیدروکربنی مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA)، مدل ریاضی تعیین دبی جرمی گاز در زمان نشتی و استاندارد طبقه بندی فضاهای خطرناک IEC-60079-10 برای تحلیل اثربخشی ایمنی ولوپیت های انتقال گاز متان بود.  

میزان LELm برای گاز متان در حدود 0.0334kg/m3 و میزان حجم محوطه نشت بر اساس معادلات استاندارد IEC-60079-10 در حدود Vz = 0.053m3 بود. بر اساس سناریوهای نشتی، نتایج اندازه گیری ها، شبیه سازی های نشت و محاسبات صورت گرفته در استانداردهای IEC-60079-10 و EPA، نشتی رایج ناشی از اتصالات در محدوده Vz < 0.1 مترمکعب بوده است. بعلاوه، نتایج محاسبات میزان نشتی غیرمتداول ناشی از تاسیسات نشان داد برای سوراخ های با قطر بیش از 0.3mm، سیستم تهویه تعبیه شده بر روی ولوپیت های توزیع گاز متان موردمطالعه اثربخش نبوده و به سرعت حجم گاز داخل ولوپیت ها از مرز تهویه بالا عبور کرده و احتمال تجمع خطرناک گازها در ولوپیت ها را به همراه خواهد داشت.

یافته های این مطالعه بیانگر این بود که با وجود کوچک ترین میزان نشتی، احتمال بروز جو انفجاری درون ولوپیت های موردمطالعه وجود دارد، لذا بایستی تمهیدات ویژه ای برای جانمایی، تعمیر و نگهداری، بازرسی نشتی، تمهیدات ایمنی برای ورود به ولوپیت ها و همچنین پیشگیری از رسیدن منابع حرارتی لازم مانند الکتریسیته ساکن و غیره توسط کاربران این تاسیسات بکار گرفته شود.

ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار، یکی از دلایل اصلی بروز آسیب های اسکلتی-عضلانی و به دنبال آن ازکارافتادگی شغلی در بین کارمندان به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر ارتباط و مقایسه نیمرخ ناهنجاری ها و میزان درد و ناتوانی و آسیب های اسکلتی-عضلانی کارمندان مرد و زن دانشگاهی می باشد.

پژوهش حاضر از نوع علی پس از وقوع می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارمندان دانشگاه صنعتی اصفهان (1397) می باشد. به روش تصادفی تعداد 64 مرد و 59 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت ارزیابی ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی از پرسشنامه ارزیاب محور نیویورک و برای بررسی میزان درد و ناتوانی و آسیب های اسکلتی-عضلانی از پرسشنامه نوردیک استفاده گردید. جهت آنالیز اطلاعات از آمار توصیفی و آزمون اسپیرمن در نرم افزار SPSS ورژن 24 استفاده شد.  

بیشترین ناهنجاری اسکلتی-عضلانی در بالاتنه مربوط به ناحیه شانه (%0.37)، در تنه مربوط به گودی کمر (%0.56) و در پایین تنه مربوط به مچ پا (%0.82) گزارش شد. از لحاظ میزان ارتباط درد، ناتوانی و آسیب ها و ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی با جنسیت در 7 روز گذشته بیشترین ارتباط با شانه (0.371 = r)، در 12 ماه گذشته با مچ دست (0.401 = r) و در ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی با ناحیه شانه (0.411 = r) گزارش شد. وجود اختلاف معنی داری در میزان درد و ناتوانی با آسیب، در ناحیه شانه (0.001 = P)، مچ دست (0.001 = P)، پشت (0.002 = P)، باسن (0.032 = P) و زانوها (0.006 = P) مشاهده شد.

نتایج نشان دهنده وجود سطح ریسک بالای آسیب های اسکلتی-عضلانی با بروز ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی در کارمندان مرد و زن دانشگاهی می باشد. به منظور کاهش میزان بروز ناهنجاری ها، انجام تمرینات اصلاحی و بهبود ارگونومی محیط کار ضروری به نظر می رسد.